Als het niet goed met ons gaat, zijn we snel geneigd de aandacht te richten op dat wat we nu niet kunnen. Als het leven niet zo tegen had gezeten, had je toekomst er wellicht anders uit gezien. Of, door de huidige pijn kun je niet meer wat je vroeger makkelijk voor elkaar kreeg. Waarom doen we dat? En hoe doe je dit anders?
Doelgericht en negatief
Ons brein heeft twee eigenschappen die hun voor- en nadelen hebben. De eerste is dat we van nature steeds streven naar beter en anders. Als een soort van overlevingsdrang lijkt het in ons hersenen geprogrammeerd dat goed nooit goed genoeg is. Er is altijd meer te leren, een betere conditie of een slanker lichaam mogelijk.
Een andere eigenschap is dat ons brein makkelijker op het negatieve focust. Het is makkelijk om te bedenken wat je nu niet hebt of waar je van af wil. Het kost veel meer energie en bewustzijn om te bedenken waar je tevreden of dankbaar voor bent. Wetenschappers denken dat ons hersenen dat doen, omdat het ons vroeger beter hielp om te overleven. Door negatieve dingen uit de weg te gaan was de kans op overleven groter, dan wanneer je steeds maar stilstaat bij de zaken waar je blij om bent.
Het probleem van doelgericht en negatief
Het nadeel van een ‘negatief filterend’ brein kun je je misschien goed voorstellen. De kans op pijn wordt groter als je in een negatieve spiraal terechtkomt. Waar negatieve gedachten en gevoelens gaan overheersen. In eerdere blogs schreef ik dan ook al over plezier maken en dankbaarheid.
Dan naar de doelgerichtheid. Nu zijn is het hebben van doelen, als je ze zelf waardevol vindt, geen slecht idee. Het doel om meer te sporten kan prima werken. Het vervelende is, dat een doel tegen je gaat werken als je iets nastreeft dat je nu niet kunt behalen.
Stel: je wil je conditie opbouwen en beginnen met wandelen, ondanks jouw pijnklachten. Als wandelen nu moeilijk gaat, maar je hebt steeds in je hoofd zitten dat je uiteindelijk de 4-daagse wil wandelen, dan levert dat vooral frustratie op. Je komt in een gefrustreerde staat waarin je vooral op jezelf en je prestatie gericht bent. Hierdoor gaat het plezier weg, waardoor je nog maar moeilijk je ambities kunt volhouden.
Negatieve zelfspraak
Je merkt zelf in zo’n ‘cirkel van frustratie’ terecht te komen, wanneer je met steeds meer negatieve gevoelens van jezelf van alles ‘moet’. Je legt jezelf negatieve druk op. Misschien heb je wel negatieve gedachten als ‘als dit me niet lukt ben ik echt gefaald’ of zelfspraak als ‘kom op nou…. Even doorzetten. Je kon dit vroeger ook, slappeling’.
Als je dit merkt, zit je op het begin van het eind. Geforceerd doelen behalen waar alle plezier en ontspanning uit is verdwenen gaat je weinig opleveren. Zelfs als je je ‘doel’ behaalt is dit met zoveel negativiteit dat je hersenen daar niet veel beter van worden.
Zoeken naar balans
Er is niks mis met doelen als de wandel-4-daagse. De beste manier om zo’n doel te aanschouwen is als een ‘positief bij-product’. Mooi als het gaat lukken, maar geen probleem als het leven anders blijkt te lopen. Het ‘echte’ doel is om plezier te hebben terwijl je de activiteiten uitvoert die jij waardevol vindt. Bouw rustig of in kleine stappen op en focus op dat wat wel lukt op dit moment. Kijk of het lukt om zo ontspannen mogelijk jouw activiteiten uit te voeren. Grote kans dat je ook nog sneller vooruitgang boekt.